Tóm tắt: Nghệ An là một tỉnh giàu tiềm năng và có nhiều thế mạnh để phát triển ngành du lịch. Tuy nhiên trong nhiều năm qua ngành du lịch Nghệ An chưa phát triển tương xứng với các thế mạnh vốn có. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Để thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của du lịch Nghệ An, biến ngành này thành một mũi nhọn kinh tế cần có một chiến lược có tính khoa học trong đó chứa đựng nhiều giải pháp mang tính đột phá và sáng tạo.
English: Nghe An is a rich province with many advantages to develop tourism. However, Nghe An Tourism has not developed well in the past with its inherent strengths. This is due to many objective and subjective reasons. In order to strongly promote the development of Nghe An tourism, turning this sector into a spearhead economic one needs a scientific strategy which contains many innovative and innovative solutions.
Du lịch từ lâu được ví như ngành công nghiệp sạch, công nghiệp không ống khói. Đây là lĩnh vực tạo nhiều công ăn việc làm, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy và làm thay đổi nhanh chóng bộ mặt văn hóa, xã hội của nhiều quốc gia và khu vực. Trong thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, nhiều quốc gia trên thế giới đã phát triển nhanh chóng nhờ hiệu quả của du lịch và các dịch vụ kèm theo. Ngay ở Việt Nam, nhiều địa phương, nhiều tỉnh thành trong những năm gần đây cũng phát triển và thay đổi nhanh chóng nhờ hiệu quả mà du lịch và dịch vụ mang lại, điển hình như Đà Nẵng, Nha Trang, Đà Lạt… Lợi nhuận cao, vốn đầu tư ít so với các lĩnh vực khác, tạo nhiều công ăn việc làm, thúc đẩy và kéo theo sự phát triển của nhiều lĩnh vực, đặc biệt là các dịch vụ ẩm thực, thương mại, khách sạn, vui chơi giải trí… là những lợi thế rõ ràng do sự phát triển của du lịch mang lại mà ai cũng dễ nhận thấy và khó có thể phủ nhận.
Nghệ An là một tỉnh giàu tiềm năng, có nhiều lợi thế để phát triển du lịch và dịch vụ. Tuy nhiên, thực tiễn nhiều năm qua chứng minh ngành du lịch Nghệ An dù đã rất cố gắng song vẫn còn nhiều hạn chế, kết quả đạt được vẫn chưa thực sự nổi bật và đặc biệt là chưa xứng với tiềm năng và những lợi thế vốn có. Vậy nguyên nhân là gì và cần có những giải pháp căn cơ nào để khắc phục? Bài viết này muốn đặt ra và góp một phần nhỏ trả lời câu hỏi đã nêu.
Những lợi thế, tiềm năng để phát triển ngành du lịch Nghệ An
Non nước hữu tình xứ Nghệ (Ảnh: Sách Nguyễn)
Đường vô xứ Nghệ quanh quanh/Non xanh nước biếc như tranh họa đồ… Không chỉ người dân xứ Nghệ mà gần như đồng bào cả nước đều thừa nhận rằng xứ Nghệ là mảnh đất “địa linh nhân kiệt”. Núi non hùng vĩ, biển cả bao la, đồng ruộng dạt dào, sông ngòi chằng chịt là những đặc điểm nổi bật của vùng đất này. Địa hình phong phú, đa dạng với đầy đủ cả núi rừng, đồng bằng, biển cả rõ ràng là thế mạnh để phát triển du lịch mà hiếm có địa phương nào hơn được Nghệ An. Nơi đây có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng, nhiều địa danh đẹp đến diệu kỳ như núi Hồng, sông Lam, bãi biển Cửa Lò, đập sông Giăng, thác Khe Kèm (Con Cuông), thác Sao Va (Quế Phong)…
Thác Khe Kèm – điểm đến của nhiều du khách (Ảnh: Sách Nguyễn)
Xứ Nghệ từ ngàn xưa cũng đã là một tiểu vùng văn hóa đặc sắc với hàng nghìn di sản cả vật thể lẫn phi vật thể. Những câu hò, điệu ví như dòng sữa mẹ ngọt ngào đã nuôi dưỡng tâm hồn, khí phách của biết bao thế hệ, đã làm say lòng biết bao tao nhân mặc khách, đã sản sinh ra biết bao danh nhân, thi sĩ… Những miền quê xứ Nghệ với những ngôi làng cổ kính, với cây đa, bến nước sân đình đã từng là nơi sinh ra, lớn lên của nhiều anh hùng dân tộc, của nhiều nhà thơ, nhà văn, nhà khoa học nổi tiếng…
Không chỉ có dân ca ví dặm, xứ Nghệ còn nổi tiếng với hàng trăm đền chùa cổ kính linh thiêng. Là người dân xứ Nghệ, ai ai cũng biết câu “nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng”. Cờn tức đền Cờn, ngôi đền nổi tiếng hàng năm thu hút hàng chục nghìn lượt du khách ở huyện Quỳnh Lưu. Nhì Quả tức là ngôi đền Quả Sơn ở Đô Lương thờ hoàng tử Lý Nhật Quang triều nhà Lý. Ngôi đền này được ví là ngôi đền đẹp và linh thiêng thứ nhì xứ Nghệ. Xếp thứ ba và thứ tư là đền Bạch Mã thờ tướng Phan Đà ở huyện Thanh Chương và đền thờ Chiêu Trưng Vương Lê Khôi. Ngoài bốn ngôi đền này, xứ Nghệ còn có hàng trăm đền chùa khác cũng nổi tiếng không kém, hàng năm đều có những lễ hội phong phú và có sức thu hút lớn cả về du lịch và đời sống tâm linh.
Xứ Nghệ – vùng văn hóa đậm chất truyền thống (Ảnh: Sách Nguyễn)
Theo số liệu của Sở Du lịch: “Đến 31/9/2023, toàn tỉnh Nghệ An có hơn 2.600 di tích đã được thống kê, trong đó có 413 di tích được xếp hạng với 4 di tích quốc gia đặc biệt, 135 di tích cấp quốc gia và 274 di tích cấp tỉnh. Nhiều di tích đã trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn như: Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên, Quảng trường Hồ Chí Minh và Tượng đài Bác Hồ, đền Quang Trung, đền Hoàng Mười, đền Cờn, đền Quả, đền Cuông, Vườn quốc gia Pù Mát, chùa Đại Tuệ,… với đội ngũ thuyết minh viên là gần 70 người”[1].
Bên cạnh đó, xứ Nghệ còn là quê hương của rất nhiều anh hùng dân tộc, của nhiều danh nhân văn hóa, nhiều chí sĩ, nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà khoa học nổi tiếng mà tiêu biểu nhất có lẽ là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khu di tích Kim Liên không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn nổi tiếng cả trên phạm vi thế giới. Thực tế cho thấy hàng năm lượng du khách trong nước và quốc tế đến tham quan và chiêm ngưỡng di tích này khá đông. Có thể coi khu di tích Kim Liên như hòn ngọc quý có sức hút lớn lao, có thể trở thành điểm trung tâm thu hút mạnh mẽ khách du lịch và thúc đẩy các dịch vụ khác phát triển kèm theo.
Ngoài ra, xứ Nghệ còn nổi tiếng cả nước với những món ẩm thức dân giã nhưng có sức lôi cuốn như cháo lươn, chè xanh, cam Xã Đoài, cam Vinh… Có những món ăn, thức uống ở xứ Nghệ đặc sắc đến mức nhiều du khách khi đã được nếm thử một lần sẽ nhớ mãi không quên. Dù giản dị đơn sơ nhưng nếu biết cách khai thác khoa học, hợp lý, tất cả sẽ trở thành những thế mạnh đặc biệt, có sức hấp dẫn, thu hút lớn đối với du khách.
Hiện nay, cơ sở vật chất cùng với đội ngũ, nguồn nhân lực ngành du lịch và các cơ sở đào tạo du lịch tỉnh Nghệ An cũng được quan tâm đầu tư và phát triển khá mạnh trong những năm gần đây. Cũng theo Sở Du Lịch Nghệ An, “chỉ tính trong giai đoạn 2013-2023, số lượng lao động trực tiếp và gián tiếp tăng bình quân 7-8%/năm. Số lao động trẻ được đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ du lịch ngày càng tăng và chiếm tỷ trọng lớn (gần 50%), trong đó cơ sở lưu trú du lịch chiếm 65%, nhà hàng 30%, còn lại là lữ hành, vận chuyển, các điểm tham quan, cơ sở đào tạo du lịch, đơn vị hành chính, sự nghiệp. Tính đến 30/8/2023, nhân lực làm việc trong ngành Du lịch của tỉnh Nghệ An là khoảng gần 15.000 người”[2].
Trên địa bàn tỉnh Nghệ An hiện nay có 07 cơ sở đào tạo về du lịch, trong đó có 03 trường Đại học (Đại học Vinh, Đại học Công nghiệp Vinh, Đại học công nghệ Vạn Xuân), 03 trường cao đẳng (Cao đẳng nghề Du lịch Thương mại Nghệ An, Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật, Cao đẳng nghề kinh tế-kỹ thuật số 1), 01 trường trung cấp (Trung cấp kinh tế kỹ thuật Hồng Lam) với gần 100 giảng viên tham gia giảng dạy tại các trường.
Có thể nói trên đây mới chỉ là một vài nét phác thảo về tiềm năng, thế mạnh để khai thác, phát triển du lịch và các lĩnh vực dịch vụ kèm theo của tỉnh Nghệ An. Với những tiềm năng, lợi thế đó, nếu biết cách thúc đẩy, khai thác, sử dụng một cách khoa học, hợp lý, bài bản có thể đưa du lịch Nghệ An phát triển với tốc độ nhanh, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có những đóng góp quan trọng, xứng đáng vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nói chung của tỉnh nhà, tạo ra nhiều công ăn việc làm, tạo ra sự giàu có, nâng cao mức sống, chất lượng sống cho người dân, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ các ngành, các lĩnh vực khác.
Mặc dù có nhiều lợi thế, tiềm năng rất lớn lao, nhưng qua tìm hiểu thực tế và so sánh với một số địa phương, khu vực khác trong nước như Nha Trang, Đà Lạt, Đà Nẵng, Hội An, Huế v.v. chúng ta dễ thấy rằng du lịch Nghệ An thực sự chưa phát triển xứng với tiềm năng. Nếu chỉ nhìn vào số liệu và kết quả trong các bản báo cáo thì sự phát triển du lịch Nghệ An cũng không đến nỗi nào: “Trong 9 tháng đầu năm 2023, hoạt động du lịch và kinh doanh lưu trú, dịch vụ du lịch tiếp tục tăng trưởng khá. Toàn ngành đón và phục vụ 5.371.000 lượt khách, trong đó khách lưu trú đạt 3.698.000 lượt, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2023; khách quốc tế đạt 110.697 lượt, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2023. Các đơn vị lữ hành khai thác và phục vụ 67.650 lượt người, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2023; trong đó có 22.950 lượt khách quốc tế, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2023″[3]. Tuy nhiên, nếu phân tích các con số trên đây, chúng ta cũng có thể đặt ra nhiều câu hỏi lớn. Chẳng hạn như trong số hàng triệu lượt khách đến du lịch xứ Nghệ hàng năm, sẽ có bao nhiêu người hăm hở muốn quay trở lại? Con số hơn năm triệu lượt khách đến Nghệ An trong chín tháng đầu năm 2023 so với các tỉnh khác ra sao, đó có phải là con số vượt trội? Trong số 110.697 lượt khách nước ngoài có bao nhiêu đến từ những xứ sở giàu có? Mức độ hài lòng của họ ra sao khi đến Nghệ An? Nếu đi sâu trả lời những câu hỏi tương tự, sự hạn chế, yếu kém sẽ bộc lộ ra ngay.
Vẻ đẹp đảo Chè ở Thanh Chương (Ảnh: Sách Nguyễn)
Thực tế chứng minh rằng có nhiều du khách đến Nghệ An một lần rồi không quay trở lại. Số du khách nước ngoài đến Nghệ An chủ yếu từ các nước Đông Nam Á, đa số là du khách Lào, Thái Lan… Số khu, điểm du lịch tuy nhiều nhưng mới chỉ thu hút được khách nội tỉnh hoặc các tỉnh khu vực miền Bắc. Số lượng phòng khách sạn khá lớn nhưng không khai thác được tối đa công suất, thậm chí nhiều nhà hàng, khách sạn hầu như chỉ hoạt động được ba tháng mùa hè, còn lại quanh năm đìu hiu vắng bóng hoặc đóng cửa. Bãi biển Cửa Lò đẹp và thơ mộng là thế nhưng cũng chỉ rộn ràng tấp nập vào tháng 5 và tháng 6, các tháng còn lại rất ít du khách. Hậu quả kéo theo là hàng loạt nhà hàng, khách sạn cũng phải hoạt động cầm chừng hoặc đóng cửa nghỉ ngơi bảo dưỡng, gây ra sự lãng phí rất lớn cả về cơ sở vật chất lẫn nguồn nhân lực.
Vẻ đẹp khó cưỡng của cánh đồng hoa hướng dương ở Nghĩa Đàn (Ảnh: Sách Nguyễn)
Với những tiềm năng và thế mạnh ít nơi có được, nhưng tại sao cho đến nay du lịch Nghệ An vẫn phát triển chưa xứng với tiềm năng? Có thể chỉ ra một số những nguyên nhân cơ bản như sau:
Về mặt khách quan, phải thấy một điều rằng mặc dù có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch và dịch vụ, tuy nhiên bên cạnh những tiềm năng, lợi thế đó, Nghệ An cũng có nhiều khó khăn, hạn chế về điều kiện tự nhiên, khí hậu, địa hình…Nghệ An là một trong những tỉnh có khí hậu khắc nghiệt vào bậc nhất cả nước. Nơi đây mùa hè quá nóng, nhiệt độ thường xuyên ở mức 38, 39 độ C. Bên cạnh nắng và nóng gay gắt lại có thêm món đặc sản gió Lào khiến không khí mùa hè Nghệ An càng thêm khó chịu. Nếu mùa hè quá nóng thì mùa đông lại quá lạnh, nhiệt độ có thể giảm sâu dưới 10 độ. Không chỉ lạnh mà còn mưa phùn, gió bấc khiến cái rét nơi đây càng thêm tê tái, giá buốt. Sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn giữa hai mùa là một trở ngại không nhỏ bởi điều đó khiến du khách rất dễ mỏi mệt và rất khó thích nghi khi du lịch xứ Nghệ. Thời tiết, khí hậu Nghệ An cũng thất thường, kém ổn định hơn nhiều so với các địa phương và vùng, miền khác. Mùa hè quá nóng, mùa đông quá lạnh, mùa thu lại thường xuyên có bão tố, lụt lội. Những cơn mưa lớn, kéo dài vài ngày liên tục có thể khiến du khách chán nản, thất vọng vì không thể ra khỏi khách sạn hoặc bị mắc kẹt tại các điểm du lịch ở miền núi hoặc vùng sâu, vùng xa. Sự thất thường của thời tiết khiến số ngày thuận lợi để phát triển du lịch trong một năm ở Nghệ An khá ngắn. Ngay cả bãi biển Cửa Lò thơ mộng, đẹp nổi tiếng nhưng cũng chỉ thu hút du khách không quá ba tháng mùa hè. Sự thất thường của thời tiết cũng làm cho lịch trình của du khách có thể bị kéo dài hoặc rút ngắn ngoài ý muốn hoặc rất khó để sắp xếp trước. Có thể nói những bất lợi về khí hậu, thời tiết là điều mà những người làm du lịch Nghệ An phải băn khoăn, trăn trở. Đây cũng là những lý do, trở ngại lớn khiến bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng phải suy nghĩ, tính toán khi đầu tư vào du lịch xứ Nghệ.
Một khó khăn, trở ngại lớn mà du lịch Nghệ An phải đối mặt chính là địa hình hiểm trở và bị chia cắt khá rõ nét trong khi cơ sở hạ tầng, điều kiện giao thông chưa phát triển. Nghệ An có diện tích rộng lớn, có đủ núi, sông, biển cả, đồng bằng, sự hùng vĩ bao la tạo ra nhiều danh lam thắng cảnh nhưng những danh lam đó thường không quần tụ thành những tụ điểm gần nhau để du khách có thể thuận lợi tới tham quan mà chúng thường ở tách xa nhau vài chục, thậm chí cả trăm km. Điều này khiến du khách mất khá nhiều thời gian di chuyển khi tìm hiểu, khám phá Nghệ An. Trong khi đó điều kiện giao thông chưa thật sự thuận lợi, ngoài đường bộ, các loại hình giao thông khác như đường không, đường thủy không có hoặc không thuận lợi. Các tuyến đường bộ nối liền các huyện, thị, các địa phương trong tỉnh xuống cấp, khó đi. Các phương tiện vận tải hành khách công cộng kém phát triển, không thuận lợi. Chi phí di chuyển rất cao khiến du khách rất e ngại và thường không muốn quay trở lại.
Về chủ quan, có một điều rất dễ nhận thấy đó là xuất phát điểm của du lịch Nghệ An khá thấp, sự đầu tư vào du lịch trong những năm gần đây dù đã được chú ý nâng cao song vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu các điều kiện nền tảng hạ tầng cần thiết. Các doanh nghiệp du lịch Nghệ An còn nhỏ lẻ, manh mún, thiếu sự liên kết, mạnh ai nấy làm. Đặc biệt cách làm du lịch ở Nghệ An hiện nay rất thiếu tính chuyên nghiệp, vẫn còn nặng về tư duy cơ hội, chụp giật, đánh quả, chặt chém. Lối tư duy, cách nghĩ và cách làm này hết sức tai hại bởi nó chính là nguyên nhân hàng đầu khiến rất nhiều du khách “một đi không trở lại”. Du lịch là lĩnh vực kinh doanh đặc biệt, trong đó uy tín, thương hiệu, sự đồng bộ kết nối các khâu từ lịch trình, ăn uống, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí… phải được đặt lên hàng đầu để đảm bảo tính lâu dài và bền vững. Nếu không khắc phục được nguyên nhân chủ quan có tính “truyền thống” này thì dù có đưa ra bất kỳ giải pháp nào, tổ chức bao nhiêu hội thảo, quảng bá tốt đến mấy du lịch Nghệ An cũng không thể nào cất cánh.
Có thể chỉ ra rất nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, yếu kém của du lịch Nghệ An như các loại hình du lịch còn rất đơn điệu, nặng về tham quan di tích lịch sử – cách mạng, rất thiếu các loại hình du lịch vui chơi giải trí, nghỉ ngơi, nghỉ dưỡng, đặc biệt là nghỉ ngơi, nghỉ dưỡng mang tính cao cấp, hướng tới đối tượng du khách sang trọng hoặc du khách nước ngoài đến từ những quốc gia giàu có, mức sống cao. Bên cạnh đó, ở Nghệ An chưa hình thành rõ nét các tua – tuyến du lịch ổn định với những nội dung phong phú, có sức hấp dẫn cao. Các công ty, doanh nghiệp du lịch Nghệ An phần lớn nhỏ lẻ, thiếu tính liên kết, chủ yếu mang tính tư nhân tự phát, hoạt động thiếu chuyên nghiệp, năng lực cạnh tranh khá thấp. Các công ty du lịch lữ hành chưa phát triển, quy mô rất nhỏ, không đủ sức cung ứng những dịch vụ cao cấp và đảm bảo tính liên tục về thời gian. Các hoạt động du lịch Nghệ An còn khá khép kín về loại hình và địa điểm. Các điểm đến rời rạc, không được kết nối thành những mạng lưới thuận tiện và hấp dẫn với nhiều loại đối tượng du khách khác nhau.
Những trung tâm, địa điểm quan trọng của Nghệ An như thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, khu di tích Kim Liên… chưa thực sự trở thành những trung tâm, địa điểm du lịch cấp vùng đủ sức kích hoạt và liên kết các địa điểm du lịch trong toàn tỉnh. Sự vắng bóng khách du lịch ngoại quốc ở Vinh, Cửa Lò là một minh chứng cụ thể. Trên các con đường rộng rãi, thoáng đãng của thành phố Vinh hiếm khi bắt gặp những đoàn xe chở du khách đông đúc, náo nhiệt như ở Nha Trang, Đà Nẵng. Cả tỉnh có mấy triệu dân mà chỉ có khoảng gần 15.000 nhân lực trong lĩnh vực du lịch cũng đủ nói lên sự hạn chế, phát triển chưa xứng tầm của du lịch Nghệ An.
Về vai trò của chính quyền và các cấp lãnh đạo nói chung, trong những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến khi nhận thấy được vai trò, tầm quan trọng của phát triển du lịch đối với tình hình phát triển chung của địa phương. Chính quyền, các cấp lãnh đạo đã có sự quan tâm, đã thực hiện nhiều giải pháp, đã có sự quan tâm chỉ đạo, đôn đốc khá quyết liệt để thúc đẩy sự phát triển của du lịch, dịch vụ. Tuy nhiên, xét ở góc độ tổng thể chúng ta vẫn chưa thấy rõ một cách tiếp cận nào thực sự bài bản, có tầm nhìn xa. Nhận thức, tư duy về du lịch và cách làm du lịch vẫn chưa được đổi mới. Chưa định vị được một cách đúng đắn vai trò, vị trí của ngành du lịch trong tổng thể các vấn đề kinh tế – chính trị – văn hóa – xã hội nói chung. Nghệ An vẫn chưa thực sự có các chương trình phát triển du lịch có đẳng cấp, mang tính kết nối và đột phá. Nhìn tổng quát, du lịch Nghệ An chưa có sự đầu tư đúng mức, phần lớn vẫn dựa vào khai thác các tài nguyên và thế mạnh sẵn có, nghèo về sản phẩm, đơn điệu về loại hình. Rõ ràng là chính quyền và các cấp lãnh đạo vẫn chưa thể tạo ra được những cú “hích” đủ mạnh để tăng tốc đột phá sự phát triển du lịch của tỉnh nhà.
Từ việc phân tích các nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, yếu kém của du lịch Nghệ An như đã nêu ở trên, có thể thấy rằng trong những năm tới, muốn phát triển một cách mạnh mẽ ngành du lịch Nghệ An, biến ngành này thành lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, vấn đề đặt ra là cần phải có chiến lược, kế hoạch bài bản, có tính lâu dài, trong đó chứa đựng những giải pháp mang tính đột phá và sáng tạo. Từ đó mới có thể biến ước mơ thành hiện thực tốt đẹp.
Trước hết cần thay đổi mạnh mẽ về nhận thức và tư duy. Cần hiểu rằng làm du lịch, phát triển du lịch là vấn đề hết sức khó khăn. Không thể làm du lịch với tâm lý ăn xổi, ăn sẵn. Du lịch là một lĩnh vực lâu dài, gắn bó chặt chẽ với tính chuyên nghiệp, đồng bộ. Du lịch phải đặt trong hệ thống tổng thể về văn hóa – kinh tế – xã hội. Đặc biệt phải triệt để khắc phục tâm lý cạnh tranh không lành mạnh, tư duy “chụp giật”, “đánh quả”, văn hóa “chặt chém” trong du lịch và dịch vụ. Ngành du lịch và chính quyền các cấp ở Nghệ An cần tuyên truyền, vận động, giáo dục, giải thích một cách mạnh mẽ và phải kiên quyết phòng ngừa, ngăn cấm lối làm du lịch thiếu bài bản, thiếu tính chuyên nghiệp, thiếu tầm nhìn xa để từng bước nâng cao chất lượng, uy tín, tạo ra các thương hiệu mạnh cho du lịch Nghệ An.
Về nhận thức và tư duy, cũng phải thấy rằng không thể làm du lịch một cách ào ạt, với tâm lý nóng vội. Du lịch không phải là con gà đẻ trứng vàng tự nhiên trên trời bay xuống. Phải chăm sóc, phải nuôi nấng và phát triển du lịch từ nhỏ đến lớn. Nên đầu tư có trọng điểm, tiến hành khảo sát, nghiên cứu và tập trung nguồn lực để tạo ra một khu, điểm du lịch trung tâm có thương hiệu đủ mạnh đề thu hút khách du lịch quanh năm, tạo điều kiện hỗ trợ, thúc đẩy các khu/điểm du lịch xung quanh và từ đó lan tỏa dần trên địa bàn toàn tỉnh. Theo chúng tôi, trước mắt có thể chọn một trong ba địa điểm để tập trung đầu tư tạo tính đột phá. Đó là Cửa Lò hoặc khu di tích Kim Liên hoặc thành phố Vinh. Trong đó thị xã Cửa Lò thực sự có ưu thế về nhiều mặt.
Về mặt chiến lược, cần phát triển du lịch Nghệ An cân bằng giữa hai hướng, đó là du lịch phổ thông và du lịch đẳng cấp cao. Hiện nay đối tượng du khách đến Nghệ An chủ yếu là du khách phổ thông, thu nhập trung bình hoặc thấp. Nguồn du khách nội tỉnh chiếm tỷ trọng lớn do đó lợi nhuận và giá trị gia tăng không cao. Trong tương lai, để thu hút du khách ngoại quốc và du khách ở đẳng cấp cao cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn nữa, cần có thêm các khu nghỉ dưỡng cao cấp, các sản phẩm du lịch phong phú đã dạng, ở đẳng cấp cao như dù lượn, du thuyền, các chương trình khám phá biển đảo, khám phá thiên nhiên hoang dã, các loại hình vui chơi giải trí đặc sắc, mạo hiểm…
Ngành du lịch cần tham mưu cho các cấp chính quyền tiến hành đánh giá lại một cách tổng thể du lịch Nghệ An từ tài nguyên, lợi thế, tiềm năng, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất… cho đến năng lực, trình độ, khả năng cạnh tranh, xu thế phát triển… để từ đó hoạch định chiến lược, kế hoạch tổng thể để có thể phát triển một cách mạnh mẽ và bền vững. Cần lựa chọn và xây dựng một thương hiệu, một biểu tượng du lịch đủ mạnh có tính đặc sắc Nghệ An. Cần xây dựng, tạo ra các tua, các tuyến ổn định, có chất lượng cao với chi phí thấp để có sức thu hút, cạnh tranh lớn là những việc làm cần thiết, trước mắt để tạo ra sự đột phá.
Trên đây chỉ là một số suy nghĩ ban đầu của tác giả nhằm trả lời cho câu hỏi vì sao du lịch Nghệ An phát triển chưa xứng với tiềm năng? Làm du lịch, phát triển du lịch là vấn đề khó, đòi hỏi sự quan tâm đóng góp công sức, trí tuệ của tất cả các cấp, các ngành và của tất cả mọi người. Những suy nghĩ, kiến giải của tác giả mới chỉ xuất phát từ góc nhìn của một cá nhân nên có thể chưa bao quát và toàn diện. Rất mong có thêm nhiều quan tâm, đóng góp ý kiến của mọi người để thúc đẩy sự phát triển của du lịch Nghệ An nói riêng và xây dựng tỉnh Nghệ An nói chung ngày càng giàu đẹp hơn./.
Chú thích
[1] Sở Du Lịch Nghệ An; Báo cáo thực trạng nguồn nhân lực du lịch Nghệ An (tài liệu phục vụ buổi làm việc với các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp du lịch ngày 12/10/2023).
[2] Sở Du Lịch Nghệ An; Báo cáo thực trạng nguồn nhân lực du lịch Nghệ An (tài liệu phục vụ buổi làm việc với các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp du lịch ngày 12/10/2023.
[3] Sở Du Lịch Nghệ An; Số 1081/BC-SDL; Báo cáo kết quả hoạt động du lịch 9 tháng đầu năm, kịch bản 3 tháng cuối năm 2023.
Sở Du Lịch Nghệ An; Báo cáo thực trạng nguồn nhân lực du lịch Nghệ An (tài liệu phục vụ buổi làm việc với các cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp du lịch ngày 12/10/2023).
Sở Du Lịch Nghệ An; Số 1081/BC-SDL; Báo cáo kết quả hoạt động du lịch 9 tháng đầu năm, kịch bản 3 tháng cuối năm 2023.
UBND tỉnh Nghệ An – Sở Du Lịch Nghệ An; Kỷ yếu Hội thảo khoa học khai thác tiềm năng du lịch Nghệ An, tháng 5/2023