Hồ Hòa Bình hình thành sau khi xây dựng nhà máy thủy điện Hòa Bình, là hồ lớn nhất Việt Nam có chiều dài hơn 100km, dung tích chứa gần 9,5 tỷ m3 nước, trải rộng trên địa bàn các huyện Cao Phong, Tân Lạc, Mai Châu, Đà Bắc và thành phố Hòa Bình. Nơi đây có 47 đảo lớn nhỏ, trong đó 11 đảo đá vôi có diện tích 116ha và 36 đảo núi đất có diện tích 157,5ha.
Hiện nay, nhiều đảo đã được đầu tư xây dựng thành các khu du lịch sinh thái hấp dẫn như: đảo Dừa, đảo Xanh, nhà nghỉ Cối Xay Gió… Trong đó, đảo Dừa là điểm đến đang thu hút đông đảo du khách bởi sự độc đáo của những ngôi nhà sàn theo kiến trúc cổ truyền người Mường cùng các hoạt động du lịch đặc sắc như câu cá, hái quả, bơi thuyền, đốt lửa trại… và thưởng thức những món ăn mang hương vị đặc trưng của người dân bản địa và các loại cá đặc sản sông Đà…
Trước khi đến Khu du lịch Hồ Hòa Bình, du khách đến tham quan Nhà máy thủy điện Hòa Bình, một công trình thế kỷ được khởi công xây dựng từ năm 1979 và hoàn thành vào năm 1994, với 8 tổ máy có công suất 1.920MW. Đây là công trình công nghiệp quan trọng và cũng là điểm tham quan du lịch hấp dẫn. Tới đây, du khách được vào hầm tham quan các tổ máy, nhà truyền thống – nơi lưu giữ bức thư thế kỷ của những người đi trước gửi thế hệ sau; chiêm ngưỡng hình ảnh vĩ đại của đập tràn; dâng hương tượng đài Bác Hồ cao 18m trên đồi ông Tượng và ngắm nhìn toàn cảnh thành phố Hòa Bình từ trên cao rất ấn tượng.
Hàng năm, Lễ hội đền Bờ khai hội từ ngày mùng 7 tháng giêng đến hết tháng 3 âm lịch trên vùng hồ Hòa Bình. Đến đây, du khách được chiêm ngưỡng và tham gia hoạt động văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu độc đáo, linh thiêng, huyền bí, là điểm du lịch văn hoá tâm linh được nhiều người biết đến.
Trong Khu du lịch hồ Hòa Bình còn có các hang động Karst nguyên sơ như: động Thác Bờ, động Hòa Tiên là những danh thắng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích cấp quốc gia. Khi vào trong động là những khối thạch nhũ muôn hình, muôn vẻ để du khách thoải mái ngắm nhìn; ngoài cửa động, du khách có thể phóng tầm mắt ra xa với những kiệt tác của thiên nhiên hòa quyện giữa mặt nước hồ trong xanh với cảnh núi non trùng điệp hùng vĩ.
Tại xóm Ngòi, xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc của Khu du lịch Hồ Hòa Bình vừa khai trương đi vào hoạt động từ tháng 5/2017 một công viên nước bơm hơi lớn nhất Việt Nam với 34 cụm trò chơi kết cấu phao nổi trên mặt nước. Đến đây, du khách có thể trải nghiệm các môn thể thao dưới nước như mô tô nước, thuyền bơm hơi, cano, thuyền Kayak, bè mảng, chèo thuyền tôm, câu cá… đáp ứng cho mọi lứa tuổi.
Đặc sắc hơn cả là các điểm du lịch cộng đồng của người Mường tại bản Ngòi (xã Ngòi Hoa), xóm Ké (xã Hiền Lương), xóm Đá Bia và xóm Mó Hẻm (xã Tiền Phong)… gắn với du lịch hệ sinh thái của hồ Hòa Bình và cảnh quan thiên nhiên sẽ là một trải nghiệm lý thú cho những ai ưa thích các hoạt động trải nghiệm như: trekking, thăm bản làng, khám phá các hang động nguyên sơ hay cùng người dân nuôi cá lồng cất vó, cho cá ăn…
Từ những giá trị tài nguyên du lịch đầy tiềm năng, ngày 01/8/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1528/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình đến năm 2030.
Đây là định hướng quan trọng để tỉnh Hòa Bình kêu gọi đầu tư khai thác tiềm năng phát triển du lịch, từng bước đáp ứng các tiêu chí trở thành Khu du lịch quốc gia, một trung tâm du lịch lớn nhất của tỉnh Hòa Bình, một trong 12 khu du lịch quốc gia trọng tâm của vùng Trung du miền núi Bắc Bộ với sản phẩm du lịch đặc trưng là du lịch tìm hiểu, trải nghiệm văn hóa Mường gắn với hệ sinh thái lòng hồ. Với những giá trị du lịch độc đáo và mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc Hòa Bình, tạo cho du khách những ấn tượng khó quên về Khu du lịch hồ Hòa Bình – nơi hội tụ của tinh hoa non nước.